ارزیابی وراثت پذیری و میزان ترکیب پذیری عملکرد و تعدادی از صفات مرتبط با آن در گندم نان با استفاده از تجزیه نیمه دی آلل

برای ارزیابی پارامترهای ژنتیکی عملکرد و صفات مرتبط با آن از یک جمعیت دی آلل شامل نه رقم گندم نان و نتایج 2f حاصل از تلاقی های یک طرفه آن ها استفاده شد. ژنوتیپ ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط نرمال و تنش خشکی آخر فصل کشت شدند و صفات ارتفاع (سانتی متر)، طول ریشک (سانتی متر)، عملکرد بیولوژیک (تن در هکتار)، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه بارور، تعداد روز تا گلدهی، طول دوره پرشدن و عملکرد دانه (تن در هکتار) اندازه گیری شد. محاسبات ژنتیکی نشان داد که تنوع مناسبی در جمعیت از لحاظ این صفات وجود داشته است. برای اکثر صفات میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و اثر افزایشی a و غیر افزایشی b معنی دار بود که نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی را توأم با هم در کنترل این صفات روشن کرد. بیشترین وراثت پذیری خصوصی مربوط به طول ریشک (80/0) و تعداد روز تاگلدهی (57/0) بود. وراثت پذیری خصوصی عملکرد در شرایط نرمال به طورقابل توجهی بیشتر از شرایط تنش خشکی بود. صفات ارتفاع و طول ریشک در هر دو شرایط و تعداد دانه در سنبله در شرایط تنش خشکی با توجه به آزمون فرضیات مدل هیمن و عدم وجود اپیستازی در کنترل آن ها و دارا بودن وراثت پذیری خصوصی بالا صفات مناسبی برای استفاده در برنامه های اصلاحی شناخته شدند. با توجه به نقش زیاد واریانس غیرافزایشی در کنترل اکثر صفات در جمعیت مورد نظر روش هایی همچون بالک و بالک تک بذر برای اداره این جمعیت مناسب می باشند.